πηγή: Η «Νέα Σελίδα» στα θρανία του σχολείου της αλληλεγγύης
Η «Νέα Σελίδα» επισκέφθηκε το 2ο Δημοτικό Αγίας Βαρβάρας, όπου το 60% των μαθητών είναι Ρομά, ενώ δάσκαλοι και παιδιά δουλεύουν σε ένα διαφορετικό μοντέλο εκπαίδευσης, βασισμένο στην αλληλεγγύη και τη διαρκή προσπάθεια για εκπαίδευση
Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για ένα ξεχωριστό σχολικό συγκρότημα. Βρεθήκαμε στους χώρους του, καθίσαμε στα θρανία και παρακολουθήσαμε τις δραστηριότητες των μαθητών. Το μεράκι των εκπαιδευτικών για τη δουλειά τους αλλά και η αγάπη των παιδιών για μάθηση είναι δύο από τα χαρακτηριστικά που συντελούν στην επιτυχημένη πορεία του εκπαιδευτηρίου.
της Δήμητρας Τριανταφύλλου
Η πρώτη αισιόδοξη εικόνα εμφανίζεται στην είσοδο του σχολείου, συγκεκριμένα στον «τοίχο της καλοσύνης», όπου μαθητές και γονείς αφήνουν πράγματα -κυρίως βιβλία και ρούχα- για όποιον συμμαθητή τα χρειάζεται. Και ύστερα, αμέσως μόλις κλείσει η πόρτα πίσω σου, σε υποδέχονται ποιήματα και ζωγραφιές στον τακτοποιημένο και πολύχρωμο πίνακα ανακοινώσεων. Ο διευθυντής του σχολείου, Ευθύμης Χατζηευσταθίου, αποκαλεί το συγκεκριμένο δημοτικό «το σχολείο της καρδιάς μας».
Στην πραγματικότητα, μια γρήγορη ματιά αποδεικνύει ότι το κτίριο, που χτίστηκε πριν από περίπου 25 χρόνια, είναι ακατάλληλο για τη χρήση για την οποία σχεδιάστηκε: πολλά σκαλιά, αρκετοί διάδρομοι, στενά και ψηλά μπαλκόνια. Παρ’ όλα αυτά, οι ζωγραφιές, τα ποιήματα, η καθαριότητα και η τάξη το μεταμορφώνουν πλήρως. Ολα λάμπουν σε αυτό το σχολείο, όπου η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών είναι Ρομά.
Το 2ο Δημοτικό Σχολείο Αγίας Βαρβάρας ιδρύθηκε το 1954. Ο κ. Χατζηευσταθίου άρχισε να διδάσκει στο συγκεκριμένο δημόσιο εκπαιδευτήριο της Δυτικής Αττικής το 1996, ενώ από το 2015 κι έπειτα ανέλαβε χρέη διευθυντή. Πέρσι, μάλιστα, συμμετείχε μαζί με διευθυντές σχολείων από περιοχές όπως το Ζεφύρι, ο Ασπρόπυργος κ.ά σε μια επιτροπή του υπουργείου Παιδείας με θέμα την καλύτερη ένταξη των παιδιών Ρομά στα σχολεία.
«Αυτό που με εξιτάρει είναι πόσο εύρυθμη και αλληλέγγυα είναι η συνύπαρξη των μαθητών εδώ», λέει στη «Νέα Σελίδα» ο κ. Χατζηευσταθίου και προσθέτει: «Με συγκινεί ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η ένταξη των Ρομά. Κάνει το σχολείο να μοιάζει με φάρο συνύπαρξης και αλληλεγγύης τόσο για τη γειτονιά όσο και για την πόλη. Αυτό που προτάσσουμε είναι η ιδιότητα του μαθητή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μορφωτικό και πολιτισμικό φορτίο που φέρει αυτός ο μαθητής ως άνθρωπος».
Το συγκεκριμένο θα το διαπιστώσουμε κι εμείς, καθώς η ώρα κυλά με δημιουργικότητα. Δάσκαλοι και μαθητές κάνουν το 2ο Δημοτικό Αγίας Βαρβάρας ένα φωτεινό υπόδειγμα δημόσιου σχολείου εν καιρώ κρίσης.
Η… Ελβετία
«Οταν με ρωτούν σε ποια περιοχή είμαι διευθυντής, χαριτολογώντας απαντώ “στην Ελβετία των Ρομά”», λέει ο Ευθύμης Χατζηευσταθίου. Οντως, οι 6.000 Ρομά της Αγίας Βαρβάρας θεωρούνται οι καλύτερα ενταγμένοι στην κοινωνία. Το βιοτικό τους επίπεδο, που άρχισε να ανεβαίνει με γοργό ρυθμό τη δεκαετία του 1990, είναι υψηλό – σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, υψηλότερο κι από μη μειονοτικών συνδημοτών τους. Παρότι δε αρκετοί είναι αναλφάβητοι ή ελλιπώς μορφωμένοι, τα παιδιά τους τελειώνουν σήμερα το δημοτικό σχολείο και πολλά από αυτά το γυμνάσιο και το λύκειο.
«Χρειάζονται κόπος και επιμονή. Στην πορεία “τρώμε” και πολλές ματαιώσεις», εξηγεί ο κ. Χατζηευσταθίου και συμπληρώνει: «Προσωπικά, η μεγαλύτερη δική μου απογοήτευση ήταν μια ξεχωριστή μαθήτρια που γνώρισα την πρώτη μου χρονιά ως δάσκαλος εδώ. Ενα κοριτσάκι, η Αναστασία, χάρη στην προσοχή και τη φροντίδα των δασκάλων εδώ “άνθησε”. Οταν τέλειωσε το δημοτικό -με άριστα 10, παρακαλώ-, οι γονείς της έπρεπε να μετακομίσουν στη Σύρο. Η Αναστασία πήγε γυμνάσιο και λύκειο εκεί. Στη γ’ λυκείου ήταν μαθήτρια του 17 κι εγώ πεπεισμένος ότι θα προχωρούσε στο πανεπιστήμιο. Και τελικά, πριν ακόμα τελειώσει η σχολική χρονιά, αρραβωνιάστηκε, ακολούθησε, δηλαδή, τους άγραφους νόμους της κοινότητάς της, παρότι είχε όλα τα φόντα για να σπουδάσει».
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηευσταθίου, η αστικοποίηση των Ρομά της Αγίας Βαρβάρας συνεχίζεται με ταχύ ρυθμό, μια και το 1996 στο σχολείο φοιτούσαν 340 παιδιά, ενώ σήμερα μόλις 183 – η παράδοση της κοινότητας, οι οικογένειες να κάνουν τέσσερα και πέντε παιδιά, δείχνει να μην βρίσκει πια έδαφος.
Εξοπλισμός
Καθημερινά στο 2ο Δημοτικό Αγίας Βαρβάρας η σχολική κοινότητα «κερδίζει» κι από κάτι, αφού το διδακτικό προσωπικό δεν σταματά ποτέ να απευθύνεται σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για να ζητά τα αυτονόητα. «Τώρα ανακαινίζουμε την αίθουσα των εκδηλώσεων», μας λέει ο κ. Χατζηευσταθίου, ενώ παράλληλα δίνει οδηγίες στους μάστορες που θα τη φροντίσουν. Από φέτος το σχολείο έχει και κοινωνική λειτουργό σε αποκλειστική διάθεση. Τα απογεύματα, μάλιστα, γίνονται συνεδρίες με μεικτές ομάδες γονέων, όπου συζητούνται όλα τα θέματα που απασχολούν τα παιδιά.
Ο κ. Χατζηευσταθίου εξασφάλισε και μια δωρεά από το Ιδρυμα Ωνάση για να εξοπλίσει τις αίθουσες με ψηφιακές κάμερες και προτζέκτορες. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Πλέον το σχολείο διαθέτει ένα από τα πιο καλά εξοπλισμένα σχολικά εργαστήρια πληροφορικής στη Δυτική Αττική. Τα παιδιά της γ΄ τάξης μαθαίνουν ελληνική μυθολογία και γεωγραφία με χρήση power point αλλά και google earth μπροστά σε οθόνες. Οσο για τα πιτσιρίκια της α΄ δημοτικού, κάνουν μάθημα προγραμματισμού, ενώ τα παιδιά όλων των τάξεων συμμετέχουν σε προγράμματα ανακύκλωσης. Τα μεγαλύτερα εκδίδουν και μια ηλεκτρονική εφημερίδα, ονόματι «Ανεμοδείκτης».
Χάρη σε μια άλλη δωρεά, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τα περασμένα Χριστούγεννα ανακαινίστηκε και η αυλή του δημοτικού, όπου υπήρχαν αρκετές κακοτεχνίες. Οσο για την αίθουσα παιχνιδιού και δανειστικής βιβλιοθήκης, αυτή δημιουργήθηκε με έξοδα του ίδιου του σχολείου. Ο κ. Χατζηευσταθίου θυμάται: «Τη δημιουργήσαμε το δύσκολο καλοκαίρι των capital controls με προϋπολογισμό μόλις 450 ευρώ. Ολοι οι δάσκαλοι δουλεύαμε εθελοντικά 15 ώρες τη μέρα για να τη στήσουμε».
Το ίδιο χρονικό διάστημα σχεδιάστηκε και η ιστοσελίδα του σχολείου, στην οποία «ανεβαίνουν» όλες οι δράσεις της μαθητικής κοινότητας. «Η αλήθεια είναι ότι είμαστε σχολείο της εξωστρέφειας», αναφέρει ο Ευθύμης Χατζηευσταθίου και τονίζει: «Την 28η Οκτωβρίου είχαμε καλέσει το ΚΑΠΗ του δήμου στο σχολείο για να αφηγηθούν οι πρεσβύτεροι στα παιδιά την εμπειρία τους από τα χρόνια της Κατοχής».
ΤΙ ΛΕΝΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
«Οι δάσκαλοί μας είναι ευγενικοί και μας κάνουν έξυπνους»
Σε αυτό το σημείο αποφασίζουμε να ρωτήσουμε τους ίδιους τους μαθητές της στ΄ δημοτικού πώς τα βλέπουν όλα αυτά. Η δασκάλα τους, Σταυρούλα Ραγκούση, μας έβαλε να παρακολουθήσουμε βίντεο απ’ όταν τα παιδιά είχαν επισκεφθεί με τη σειρά τους το ΚΑΠΗ την Καθαρά Δευτέρα για να τραγουδήσουν στους ηλικιωμένους συνοδεία μουσικών οργάνων. Από την πλευρά τους, οι παππούδες και οι γιαγιάδες έμαθαν στους πιτσιρικάδες πώς να φτιάχνουν χαρταετό. Η επίσκεψη, μάλιστα, προβλήθηκε ζωντανά σε πρωινή εκπομπή μεγάλου ιδιωτικού καναλιού.
Οση ώρα παρακολουθούμε το βίντεο, οι μαθητές κοκκινίζουν λίγο από ντροπή, αλλά δείχνουν και την περηφάνια τους. Ο μικρός Χαραλάμπης -Ρομά μαθητής- μας λέει: «Εμένα μου άρεσε πολύ που τους τραγουδήσαμε το “Ελα, βρε Χαραλάμπη”». Ολα, πάντως, τα παιδιά αυτής της τάξης δεν παραλείπουν να μας πουν ότι αγαπούν παρά πολύ τους δασκάλους τους. Κι όταν ρωτάμε γιατί, απαντούν: «Είναι καλοί, ευγενικοί, κάνουν αστεία και μας κάνουν έξυπνους». Η δασκάλα τους, βέβαια, αμέσως ανταποδίδει τις φιλοφρονήσεις: «Είστε όλοι καλοί χαρακτήρες και άριστοι μαθητές».
Στην ουσία, η Σταυρούλα Ραγκούση αλλά και οι υπόλοιποι δάσκαλοι του 2ου Δημοτικού Αγίας Βαρβάρας αντιπροσωπεύουν μια νέα γενιά εκπαιδευτικών, που βρήκαν σε αυτό το περιβάλλον έμπνευση και κίνητρο για να ξεδιπλώσουν τις γνώσεις και τα ταλέντα τους. Οπως θα μας πει και η υπεύθυνη του τμήματος ΖΕΠ (Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας με υποστηρικτική διδασκαλία για τους μαθητές που δυσκολεύονται με την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας), Γεωργία Χαλαστάνη: «Για μένα όλο αυτό είναι εμπειρία ζωής».
Φωτογραφίες: Μιχάλης Κωνσταντινίδης
Δημοσιεύθηκε στο φύλλο 50 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 20/5